ماجرای محسن نامجو یک نماد است. موضوعی نیست که به دعوای حقوقی شاکیان و نامجو محدود باشد. حرفهایی که نامجو در فایل صوتی فاش شده زده است، تنها سخنان او نیست، سخن همه مردانی است که با اتکا به قدرت، ثروت یا شهرت خویش، برای خود حقوق ویژه قائلند، از جمله حق شکستن حریم انسانهای دیگر. پرداختن به این سخنان، ضروری است، به ویژه در جامعه ایرانی، که چهار دهه است گرفتار یکی از ضدزن ترین حکومتهای جهان است. این حکومت، در طول بیش از چهل سال، مهر خود را بر روابط میان انسانهای ایرانی کوبیده است. برای زدودن این زشتی، باید نمادهای آن را شناخت و شناساند.
امین حصوری
مقدمه: یادداشت پیشِ رو بهطور فشرده این پرسش را پیش میکشد که نقش و جایگاه کشوری مانند ایران در کشاکشهای مستمر بلوکهای قدرت جهانی چیست و چرا؟ ماحصل این ستیزها و رقابتها چه تأثیراتی بر شکل و کارکرد دولت و مبارزات تاریخی ستمدیدگان بر جای گذاشته است؟ و سرانجام اینکه سوژهها یا کنشگران مبارزهی رهاییبخش چگونه میباید با این ستیزها و پیامدهای آنها مواجه شوند؟ تأمل در این پرسشها میتواند مقدمهای باشد برای بازاندیشی دربارهی مسیرهای برونرفت از بحران سیاسی–تاریخیای که جامعهی ایران بهرغم مبارزات پرهزینهی نسلهای متوالی، همچنان در چنبرهی آن گرفتار است. برای ارائهی پاسخی کلی – و غیرانضمامی – به این پرسشها در متن کوتاه حاضر، کوشیدهام یک روند استدلالی کمابیش خودبسنده (تا جای ممکن، مستقل از دستگاههای مفهومی و نظری) را پی بگیرم تا مخاطب عام بهتر بتواند با موضوع اصلی بحث ارتباط برقرار کند۱. چرا که انگیزهی نگارش این متن، ادای سهمیست به یک پرسش قدیمی، ولی کماکان گشوده، که اینک در پی امضای معاهدهي ۲۵سالهی ایران و چین و نیز با آغاز مذاکراتِ احیای برجام، بار دیگر (موقتا) اذهان عمومیِ جامعه را بهخود مشغول داشته است. درعین حال، باور دارم که تدوین هر استراتژی سیاسی مؤثر برای عبور از بحران فاجعهبار کنونیِ ایران، پیش از هرچیز مستلزم رویارویی و تعیینتکلیفِ نیروهای سیاسیِ فعالِ جامعه با این پروبلماتیکِ تاریخیست.
فتار نخست: تاريخ نگاری اقتصادی و سرآغاز اقتصاد مدرن در ایران
فهرست موضوعات
مقدمه:
۱)مکاتب گوناگون تاریخ نگاری اقتصادی
۲)تمایزاقتصاد مبتنی بر سود (کرماتیستیک) از اقتصاد خانوار یا معیشتی (اویکونومیا)
۳)« کومپانی خانگی» در عصر سپهسالار
۴)تمایز حاکمیت از مالکیت در غرب (تمایز بزرگ) و مشروطه ایرانی
نتیجه گیری گفتار نخست
نوشته حسن آزاد
نوشتهی پیشِ رو گام کوچکی است در راستای تدوین مشخصات کلی جامعهی بدیل، که صرفا به تجربهی کمون و نظرات مارکس و انگلس دربارهی آن میپردازد. در گامهای بعدی به بررسی سایر تجربیات انقلابی و بحث و گفتگو در بارهی نظریهپردازانی نیاز داریم که دغدغهی جامعهی بدیل چراغ راهشان بوده است. بدیهی است که بدون مشارکت جمعی پیمودن این راه میسر نیست.
نوشتهی: حسن آزاد
در جایگاه بیبدیل محمد مصدق در تاریخ ایران معاصر تردیدی نیست و بر این گمان بودهایم که بدون حضور او «درسهای یک قرن» مجموعهای ناقص و نابسنده خواهد بود. آثار ارزشمند بسیاری دربارهی مصدق نگاشته و انبوهی اسناد تاریخی منتشر شده که بهدرستی جایگاه بیمانند او را در پیوند سیاست و اخلاق و آزادی در تاریخ معاصر ایران نشان داده است. از ناصر رحمانی نژاد اما خواستیم از منظری دیگر این شخصیت را برای ما به تصویر کشد، از نگاه بازیگری که قرار است بخشی از تراژیکترین لحظههای زندگی محمد مصدق را بازآفرینی کند.
نقد اقتصاد سیاسی
اگر شاهزاده شب قبل از آن جلسه، دموکراسی را در خواب ندیده و غیر دموکراتیک بودن نظام موروثی در خواب به او وحی نشده است، چرا تا به حال جمهوری خواهی اش را مخفی نگهداشته و هیچ نشانه ای از " گردنگشی" و میل به " بریدن بند ناف" از خود بروز نداده بود؟ چرا اینگونه ناگهانی و بی زمینه از تغییر ماهیت خود پرده برداری کرده است؟ چرا این پرده برداری در یک جلسه پشت پرده؟
شهاب برهان
خسرو پارسا
کارِ جمعی عنصرِ لازمِ فعالیتِ اجتماعی است. وجود جنبش، شورا، اتحادیه، سندیکا، جمعیت، حزب، سازمان یا گروه، و سَمَنها، و تقّدم و تاخّر آنها، در اینجا مورد بحث و منازعه نیست. هر جامعه شرایط و ملزومات خود را دارد.
خسرو پارسا
نوشتهی: فرنگیس بختیاری
در جزر و مد پراتیک این دهه، برخی باورهای آنها ترک برداشت و برخی الزاماتی که برای سنجش یک فعال سیاسی برای خود ساخته بودند تغییرکرد. اما همچنان یک باور بهزیست خود ادامه داد اینکه آنها «روشنفکر آگاه» هستند و میتوانند با «تئوری انقلابی» به «روشنفکر ناآگاه» به کارگران و به همه فرمان دهند!! یا جهت کاربست فرمانهای خود در پراتیک، هسته مخفی، محفل یا گروه بسازند و بیانیه و رهنمود صادر کن
نوشتهی: فرنگیس بختیاری